जनयुद्धको उदगम थलोमा पुग्दा

जहिले पनि फिल्ड जाने दिन हतार हतारमै हुन्छौ हामी । कहिले डिभी क्यासेट आइपुग्दैन अनि कहिले खर्चको ब्यवस्थापन भइसकेको हुदैन । फिल्डको सबै कार्यक्रम तयार गर्ने देखि अफिस ब्यवस्थापनले गर्नु पर्ने सबै काम पनि आफैले गर्नु पर्छ । त्यसैले कुनै फिल्ड जाने कार्यक्रम छ भने म यस्ता सम्भावित चूनौतिका लागि पहिला नै मानसिक रुपमा तयार भइसकेको हुन्थे । यसपटक रुकुम जिल्ला जानु छ । रुकुम मेरो लागि नितान्तै नयाँ जिल्ला हो । 
 माओवादी जनयुद्धको उद्गम थलो भएकोले मिडियामा धेरै चर्चामा आएको यो जिल्ला जान म निकै उत्सुक छु । म सँगै क्यामरापस्रन डोलेन्द्र कटुवाल यो फिल्ड जाँदैछन । तर यस पटकको यात्राले पनि विगतकै यात्राकै निरन्तरता पायो । हतार हतारमै यो यात्रा शुरु भयो । हामीले हतारको यात्राका क्रममा २ पटक बस छुटाएका छौ । एक पटक कलंकिसम्म पुगेर बस भेट्टायौ । अर्का पटक काठमाण्डौबाट छुटेको हाम्रो बसलाई कन्चनपुरको महेन्द्रनगर पुगेर मात्रै भेट्यौ ।

धन्न यो पटक भने हामीले बस छुटाएनौ । रुकुम सदरमुकामसम्म सडक यातायताले छोएको भएपनि बर्षादको समय भएकोले यातयातका साधन चलेका थिएनन । ठाउँ ठाउँमा पहिरो गएको छ तपाईहरु माथिबाटै आउनुस रुकुममा फोन गर्दा त्याहाका साथीहरुले यस्तै सुझाव दिएका थिए । माथिबाट रुकुम जान नेपालगाज पुग्नै पथ्र्याे । त्यसैले हाम्रो मिसन रुकुम भएपनि हामीले नेपालगाजको लागि बसको यात्रा तय गर्नु पथ्र्याे । नयाँ बसपार्कबाट पुरानो बस चढेर हाम्रो नेपालगाज यात्रा शुरु भयो । पश्चिमतिरको दूरी निकै टाढा छ । त्यसैले दिउसो १२ बजे पछि रात्रिबस चल्छन । नेपालगाज फगेर प्लेनको टिकटको लागि फेरी ठूलो संघर्ष गर्नु पर्ने थियो । हामीले १२।३० बजेको रात्रि बस रोज्यौ । 
पट्यारलाग्दो यात्रा त्यसमाथि पुरानो गाडी र अफ्ठयारो सिट यात्राको रमाइलो भन्दा पनि थकान र पिडा बढी हुन्थ्यो । यी सम्भावित कष्टलाई झेल्न म र मेरा सहकर्मी तयार थियौ । कतै बन्द भएन भने भोलि विहान ८ बजेसम्म नेपालगाज झरिन्छ बसका खलासि केहि यात्रुलाई यात्राको समय बारे जानकारी गराउदै थिए । बस विस्तारै नेपाल खाल्टोबाट थानकोट हुँदै नाकढुंगाको ओरालो लाग्यो । दिउँसोको समय भएकोले राजमार्गमा खासै सवारीको चाप थिएन । गाडीको चाप कम देख्दा मनमा चिसो पनि पस्थ्यो कतै बन्दले गर्दा त गाढीको चाप कम भएको त होइन । यस्तै शंका उपशंकालाई चिर्दै हाम्रो यात्रा मुग्लिन नारायणघाट हुदै नवलपरासि तिर बढ्यो । नारायणघाटमा धन्न बन्द रहेन छ भन्दै मख्ख परेका हामी नवलपरासिको चोरमारामा पुगेर बन्दमा फसिहाल्यौ । अघिल्लो दिन गाडीको ठक्करबाट तामाङ थरका एक ब्यक्ति मारिएका रहेछन् । उनको परिवारलाई क्षतिपूर्तिको माग गर्दै बर्दघाटमा बन्द गरिएको रहेछ । ……