जनमतसंग्रह उत्तम विकल्प:पूर्वयुवराज पारस

अहिलेको राजनीतिबाट तपाईं कत्तिको सन्तुष्ट हुनुहुन्छ ?

यो मेरोभन्दा पनि नेपाली जनताको कुरा हो । नेपाली जनता अहिलेको राजनीतिप्रति सन्तुष्ट छन् भने म पनि सन्तुष्ट छु । जनता खुसी छन् भने म पनि खुसी छु । राजनीति जनताका लागि गर्ने हो र यसले जनतालाई सन्तुष्ट बनाउनुपर्छ । त्यसैले यो जनतालाई सोध्ने प्रश्न हो ।

देशमा अन्योलको स्थिति छ । चारपटकसम्म प्रधानमन्त्रीको चयन भएको छैन । यसलाई कसरी हेर्नुभएको छ ?

हामी संसदीय प्रणालीमा छौँ । यो प्रणाली आफैंमा नराम्रो होइन । यस प्रणालीमा मतदान र बहुमतको कदर हुन्छ । तर, यतिवेला हामी दुईवटा शासन-प्रणालीको बीचमा छौँ । एकातिर लोकतान्त्रिक शासन-प्रणाली अपनाएको ठूलो छिमेकी देश छ भने अर्कोतिर कम्युनिस्ट शासन-प्रणाली अपनाएको अर्को विशाल छिमेकी देश छ । हामी दुई ढुंगाबीचको तरुलको अवस्थामा छौँ ।

हाम्रो छिमेकमा रहेका यी दुवै देशले नेपालमा आफ्नो स्वार्थ हेर्छन् नै । आप\mनो फाइदाका लागि उनीहरूले खेल्न खोज्छन् । तर, हामीले दुईवटा प्रणालीलाई बीचमा राखेर जानुपर्छ र उनीहरूको स्वार्थभन्दा पनि हाम्रो स्वार्थ खोज्नुपर्छ । दुईवटा प्रणालीलाई बीचमा राखेर अघि बढ्यौँ भने देश अघि बढ्छ । अहिलेको अवस्थामा नेपालमा एकीकृत सरकार आवश्यक छ । यस्तो सरकारले नै दुईवटा प्रणालीलाई बीचमा राखेर अघि बढ्न सक्छ ।

अन्योलको निकास अब कसरी होला त ?

मैले भनेँ नि, हामीले दुईवटा सिस्टमलाई मिलाएर जानुपर्‍यो । यसो गर्न सकेनौँ भने हाम्रो देश विदेशीहरूको स्वार्थमा प्रयोग हुन सक्छ । उनीहरूले आफ्नो प्रणाली अर्काको देशमा प्रयोग गर्न खोज्छन् । आफ्नो स्वार्थ अर्काको देशमा प्रयोग गर्न खोज्दा यसले देशमा गृहयुद्ध निम्त्याउन सक्छ । त्यो बाटोमा हामी जानैहुँदैन । द्वन्द्वको बाटो हामीले खोज्नुहुँदैन । त्यसकारण यी दुईवटा सिनारियोलाई गम्भीर रूपले नियाल्नुपर्छ । हामीले आफ्नो स्वार्थको रक्षा गर्न गम्भीर गृहकार्य गर्नुपर्छ । कुनै कारणले हामी गृहयुद्धमा गयौँ भने यसमा उनीहरू (छिमेकी) ले नै खेल्छन् । त्यो मौका दिनुहुँदैन । उनीहरूले नेपाललाई प्रयोग गर्न खोजेका छन् । त्यसकारण यो अवस्था हामीले नै रोक्नुपर्छ ।

तपाईंले राजनीतिमा प्रत्यक्ष संलग्न हुने सोचाइ बनाउनुभएको छ कि ?

राजनीतिमा प्रत्यक्ष संलग्न हुने मेरो सोचाइ छैन । तर, राजनीतिमा हरेक नागरिकले चासो राखेकै हुन्छन् । नचाहेर पनि चासो भइहाल्दोरहेछ ।

तपाईंका ज्वाइँ राजबहादुर सिंह हालै एउटा पार्टीमा प्रवेश गर्नुभएको छ । उहाँले यस विषयमा तपाईंसँग केही सल्लाह गर्नुभएको थियो ?

उहाँ पार्टीमा प्रवेश गरेको मलाई केही थाहा थिएन । समाचारमा आएपछि मात्र थाहा पाएको हुँ ।

उहाँ त्यसरी प्रवेश गर्नु हुँदैनथ्यो भन्ने तपाईंलाई लाग्छ ?

त्यो उहाँको कुरा हो । यसमा मैले के भनुँ ?

तपाईं पनि कुनै पार्टीविशेषसित नजिकिनुभएको त छैन ?

अहिले देशमा संक्रमणकालको स्थिति छ । मेरो त्यस्तो कुनै योजना छैन । (मैले) पार्टीमा प्रवेश गर्ने समय आएको छैन । संविधान बनेको छैन । कस्तो संविधान बन्छ त्यो हेर्न बाँकी नै छ । संविधान बनेपछि के गर्ने त्यो त्यसपछिको कुरा हो ।

नेपालमा राजसंस्थाको अन्त्य हुनुमा तपाईं के कारण देख्नुहुन्छ ?

यसमा धेरै कारण छन् । हामीलाई एक्ल्याइयो । नेपालभित्रको समस्या नेपालबाटै समाधान हुनुपथ्र्यो । नेपालको समस्यालाई बाहिरबाट समाधान गर्न खोजियो । नेपाली-नेपाली मिलेर नेपालको समस्या समाधान गर्नुपथ्र्यो भन्ने मेरो भनाइ हो ।

यसमा राजसंस्थाको पनि केही त कमजोरी रह्यो होला नि, होइन र ?

तपाईंले भनेको सही हो । राजसंस्था जानुमा राजसंस्थाका पनि धेरै कमजोरी छन् र यसमा राजसंस्थाका पनि ठूला-ठूला गल्तीहरू छन् । हामी जुन परम्परा र प्रविधिमा चलेका थियौँ, त्यो सीमित व्यक्तिहरूको पहुँचमा मात्र थियो । उनीहरूले हामीलाई घेरेका थिए । हामीलाई जनतामा जान दिइएन र जनताको कुरा सुन्नै पाइएन । जनतालाई पनि हाम्रो पहुँचमा आउन दिइएन । यो एकदमै पुरानो परम्परा थियो । हामी त्यो घेरा तोडेर सोझै जनतामा जान सकेनौँ र जनता पनि हामीसँग आउन सकेनन् । सीमित व्यक्तिहरू हामी र जनताबीच पर्खाल बने । हामीले त्यो घेरा ब्रेक गर्नुपथ्र्यो भन्ने मलाई लागिरहेको छ । त्यो पुरानो परम्परा अब काम लाग्दैन । त्यो त्यतिवेला काम लाग्थ्यो होला । त्यसकारण पुरानो परम्परा र प्रविधि तोड्नुपर्छ ।

उसो भए, अहिलेचाहिँ तपाईं जनतामा जान खोज्नुभएको हो ?

मैले भनेँ नि, जनता र हामीबीचको पुरानो घेरा र प्रविधि अब तोडिनुपर्छ । हामी जनतामा जानुपर्छ ।

के राजसंस्था फेरि र्फकन सक्ने देख्नुहुन्छ त ?

यो जनताको कुरा हो । जनताले चाहे भने जे पनि हुन सक्छ । जनता चाहन्छन् भने राजसंस्था र्फकन सक्छ । यो कुरा मैले वीरगन्जमा पनि भनेको हुँ । मुलुकलाई कस्तो प्रणाली चाहिन्छ त्यसको निर्णय जनताले गर्नुपर्छ ।

जनता के चाहन्छन् भनेर कसरी थाहा पाउने ? जस्तो कि राप्रपा नेपालले राजसंस्थाको विषयमा निर्णय गर्न जनमतसंग्रहमा जानुपर्छ भनिरहेको छ, यसमा के भन्नुहुन्छ ?

त्यो पनि एउटा व्यावहारिक विकल्प हुन सक्छ । जनताको निर्णय बुभ\mन विभिन्न विकल्प छन् । सबैभन्दा व्यावहारिक र उपयुक्त विकल्प जनमतसंग्रह हुन सक्छ । तर सर्वोच्च निर्णय जनताको हातमा छ ।

अचेल दिन कसरी बिताइरहनुभएको छ ?

यस्तै चलिरहेको छ । पत्रपत्रिका पढ्छु । साथीभाइहरूसँग कुराकानी र भेटघाट भइरहन्छ । अहिले मलाई देशको बारेमा चिन्ता छ । देश अघि बढोस् भन्ने मेरो चाहना हो ।

अब सिंगापुर कहिले जानुहुन्छ ?

तत्काल सिंगापुर जाने कार्यक्रम छैन । एक-दुई हप्ता यहीँ बस्छु ।

तपाईंको दाम्पत्यजीवन कस्तो चल्दै छ ? श्रीमान्-श्रीमतीबीच राम्रो सम्बन्ध छैन भन्ने चर्चा मिडियामा चलिरहन्छ नि ?

होइन, एकदम राम्रो सम्बन्ध छ । तपाईं फेरि आउनुहोस् हामी दुईजना सँगै बसेर तपाईंलाई अन्तर्वार्ता दिउँला नि । आज (आइतबार) बन्दको दिन भएर केटाकेटी पनि पढ्न गएका छैनन् । अहिले हामी सबै सँगै छौँ । एकदम खुसी छौं ।

पूर्वराजा तपाईंसँग सन्तुष्ट हुनुहुन्छ भन्ने पनि समाचार वेलावेलामा आउने गर्छन्, सत्य के हो ?

स्तो हुँदै होइन । बुबासँग दिनमा दुई-तीनपटक भेट हुन्छ । आज मात्रै तीनपटक भेट भइसक्यो । मसँग उहाँ एकदम खुसी हुनुहुन्छ । मिडियामा हाम्रो सोझै पहुँच हुँदैन । दोस्रो व्यक्ति या तेस्रो व्यक्तिबाट हाम्रो विषयमा समाचार जाने गर्छ । उनीहरूले पनि आप\mनो स्वार्थ हेरिहाल्छन् । पहिलो व्यक्तिबाट दोस्रोमा जाँदा र दोस्रोबाट तेस्रोमा जाँदा धेरै कुरा फिल्टर हुँदै जान्छन् र पत्रपत्रिकामा यस्ता समाचार आउँछन् । त्यसकारण मिडिया र हामीबीचको पर्खाल पनि अन्त्य होस् भन्ने मेरो चाहना छ ।

अहिले तपाईंको स्वास्थ्यस्थितिचाहिँ कस्तो छ नि ?

स्वास्थ्यस्थिति एकदम राम्रो छ । समस्या केही छैन ।

चुरोट र बियर कत्तिको पिउनुहुन्छ ?

चुरोट त पिउँछु तर बियर पिउँदिनँ भने पनि हुन्छ । कहिलेकाहीँ त्यस्तै नखाइनहुने स्थिति भयो भने अलिकति खान्छु । तर, मैले छोडिनै सकेँ भन्दा हुन्छ ।

आगामी योजनाहरू के छन् ?

खासै त्यस्तो केही छैन । एक-दुई हप्ता यतै बस्छु । मलाई के लाग्छ भने अब हामीले भावी पुस्ताका लागि केही न केही काम गर्नुपर्छ । समय थोरै छ तर अझै बिगि्रसकेको छैन । अब हामी देशका निम्ति लाग्नुपर्छ भन्ने मलाई लाग्छ । अब हामी पार्टीभन्दा माथि उठ्नुपर्‍यो । एउटा नेपाली र अर्को नेपाली सँगै भएर काम गर्नुपर्‍यो र त्यो काम नेपालका लागि गर्नुपर्‍यो ।

नेपालको भविष्य कस्तो देख्नुहुन्छ ?

नेपालको भविष्य उज्ज्वल छ । तर देशलाई हाँक्ने सक्षम व्यक्ति हुनुपर्‍यो । नेपाल हाँक्ने एकजना मान्छे चाहियो । जसले राम्ररी हाँक्न सकोस् । सिंगापुरले ४५ वर्षमै धेरै विकास गर्‍यो, त्यो पनि एकजना व्यक्तिको भरमा । त्यस्तै व्यक्ति नेपालमा भए छोटो समयमै देशलाई अघि बढाउन सक्छ ।

सक्षम नेता चाहियो भन्न खोज्नुभएको हो ?

नेताभन्दा पनि देश हाँक्ने सक्षम व्यक्ति चाहियो भनेको हुँ ।

देशमा अब बन्ने संविधान कस्तो होस् भन्ने चाहनुहुन्छ ?

संविधान निर्माण हुनुपर्ने समय अब दस महिना मात्र बाँकी छ । यो दस महिनाभित्र बन्ने संविधान नेपालीको हुनुपर्‍यो र नेपालीले स्वीकार गर्ने हुनुपर्‍यो । जनतामा अनमचयन र खुसी आओस् भन्ने हाम्रो चाहना हो ।