प्रतिक्षा गर्नुहोस्

तम्ले हाम्रो फुटो वेचेर पैसा कमाउन्या हो त्यैभर हाम्लाई नि पैसा देउ ।  हातमा रहेको क्यामरा उनी तिर के तेस्र्याएको थिए उनको यो अभिब्यक्ति म तिर तेर्सियो । म अवाक भएँ । केहि दिन अघि कर्णालिका विकासे कार्यक्रम सन्चालकले मसँग भनेको त्यहि कुरा मैले फेरी सम्झिए … नेपालमा चेलिवेटीमात्रै होइनन हामी जस्ता गरिब र कर्णालीका मानिसहरु सबैभन्दा बढी बेचिएका छन्…

-मेरो पुस्तक आउँदैछ

मृत्यु जीतेको त्यो क्षण

तपाईले मृत्यु देख्नु भएको छ ?  सायद छैन । मृत्यु जताततै छ तर अदृष्य छ । त्यसैले नाङ्गो आँखाले यसलाई देख्न सकिन्न । न त छोएर अनुभूति नै गर्न सकिन्छ । अझ त्यसमाथि जीवितै मृत्यु देख्न त सम्भव पनि छैन । तर आज २०६७ साल फागुन २३ गते मैले मृत्युसँग साक्षत्कार गरे । मृत्यु मेरै अगाडी थियो । लाग्थ्यो उ मलाई लैजान आतुर छ । उ मलाई लैजान खोज्ने म उसँग जान नचाहाने । मृत्युले मलाई लल्कार्यो । म मृत्युसँग युद्ध गर्न थाले । हामी दुईवीच घमसान युद्ध चल्छ । म लड्छु र घिसि्रएर केहि अगाडी पुग्छु । मेरा कपडा च्यातिन्छन् । तर पनि म बहादुरीताका साथ उसको प्रतिकार गर्छु ।

(दुर्घटना पछि म अनि मेरो मोटरसाइकल, फोटो-जनार्दन पाठक)

मृत्यु जित्दाको त्यो क्षण कुनै भिषण युद्ध जित्दाको विजय उन्माद भन्दा कम्तिको थिएन । जसलाई म सम्पूर्ण शब्द भण्डार रित्याएर पनि बर्णन गर्न सक्दिन । त्यो अनुभूतिको जो कोहिले कल्पनासम्म पनि गर्न सक्दैन । तर आज मैले अचानक त्यो काहालिलाग्दो र भयंकर अवस्थाको अनुभूति गरे । 

मृत्यु मेरो आदम्य साहस देखेर चित खान्छ र अन्ततः उ मबाट टाढा भाग्छ । उसको चिथोराइबाट म केहि घाइते हुन्छु । देव्रे खुट्टामा केहि चोट लाग्छ यतिहुँदा हुँदै पनि म मृत्युको पन्जाबाट मुक्त हुन्छु । मृत्यु र म वीच चलेको युद्धमा मेरो जीत हुन्छ ।

चित्लाङका चार चिनारी

सुमन लुइटेल/चित्लाङ मकवापुर-

मकवानपुर जिल्लाको चित्लाङ भन्ने वित्तिकै धेरैको मुख रसाउँछ । किनकी यहाँ उत्पादित मुला राजधानि काठमाण्डौ लगायत आसपासका क्षेत्रमा निकै लोकपि्रय छ । तर समयको वहाव सँगै यो गाउँ अहिले आफ्नो परिचयमा विविधता लयाउने तयारीमा जुटेको छ । ग्रामिन पर्यटनका लागि शुरु भएको होमस्टे नेपालमै पहिलो र एकमात्र वाख्राको दुधबाट चिज उत्पादन गर्ने कारखाना ओलिभ तेल र द्राउट माछाको उत्पादन चित्लाङका नयाँ चिनारी बनेका छन् । जसले यो रमनिय गाउँको आर्थिक र सामाजिक विकासमा महत्वपूर्ण टेवा पुग्ने स्थानीय राधाकृष्ण  बस्नेतले बताए ।

चीत्लांग गाउँको दृश्य । फोटो : सुमन 

बस्नेत भन्छन््-ुहामीले नेपाल पर्यटन वर्ष २०११ को अवसर पारेर चित्लाङमा सामुदायिक होमस्टेको शुरुवात गरेका छौं । यो काममा नेपाल पर्यटन वोर्डले समेत केहि सहयोग गरेको उनले बताए ।ु उनका अनुसार अहिले चित्लाङ गाविसका ४ घरले होमस्टेको तयारी करिब करिब पुरा गरेका छन् । केहि समय भित्रै १० घरमा होमस्टेको व्यवस्था गरिदैछ ।

चित्लाङ काठमाण्डौवाट २२ किलो मिटरको दुरीमा रहेको छ । थानकोट चेकपोष्टवाट दक्षिण चन्द्रागिरी पहाड छिचोलेपछि यो रमणिय गाउँमा पुग्न सकिन्छ । यहाँसम्म जान काठमाण्डौबाट सिधै भाडाका सवारी साधन पानि पाइन्छ । अझ त्यसमाथि व्यक्तिगत सवारी साधन भए त आफ्नो अनुकुलता अनुरुप यात्रा गर्न सकिन्छ । सावारी साधनमा करिव डेढ घण्टाको यात्रा पछाडि चित्लाङ पुग्न सकिन्छ । सवारी साधनमा नजाने र हाइकिङ गर्दैजाने हो भने करिब साँढे २ घण्टामा यहाँ पुग्न सकिन्छ । 

राजधानिको व्यस्त र कोलाहलता पूर्ण जिवनबाट केहि रमाईलो गर्न चाहानेहरुका लागि चित्लाङ एउटा राम्रो गन्तव्य वन्न सक्ने स्थानीय सूर्यदास प्रधानले बताए । ुयहि कुरालाई मध्यनजर गरेर हामीले सामूदायिक होमस्टेको शुरुवात गरेका हौु-चित्लाङ सामुदायिक होमस्टेका सल्लाहकार समेत रहेका प्रधानले बताए । 

चित्लाङ प्राकृतिक रुपमा त सुन्दर छँदै छन् । संगै यहाँ असोक चैत्य सातधारा इन्द्रसरोबर त्रिपुरेश्वर शिवालय तलेजु भवानि कोत लगायतका ऐतिहासिक र साँस्कृतिक महत्वका स्थानहरु रहेका छन् । जसले आन्तरिक र वाह्य पर्यटकलाई चित्लाङ आउन आर्कषित गर्ने उनी बताउँछन् । 

प्रधान भन्छन्-ुचित्लाङको पर्यटन प्रर्वधनका लागि पर्यटकका लागि हामीले विशेष प्याकेज वनाएरै ल्याउने तयारी गरेका छौं । यसका लागि व्यवस्थीत होमस्टे सुविधाजनक कोठा र शौचालयको व्यवस्था गरिएको छ । 

यहाँ आउने पर्यटकले स्थानीयस्तरमा उत्पादित अर्गानिक र स्थानिय खानेकुरा खुवाउने व्यवस्था मिलाइएको छ । जसका लागि उनिहरुले धेरै महँगो शुल्क समेत तिर्नु पर्देन । सामुदायिक होम स्टेकी कोषध्यक्ष हिरादेवी मानन्धरका अनुसार करिव एक हजार रुपैयाँमा यी सबै सुविधा लिन सक्छन् ।

रमणिय प्रकृति उत्कृष्ट आतित्थ्य सत्कार अनि आफ्नै मौलिकता बोकेको चित्लाङ तपाई हामिलाई स्वागत गर्न तम्तयार छ । यात्रालाई विशुद्ध मनोराजनको रुपमा मात्रै नलिएर केहि सिक्ने र केहि नयाँ कुरा जान्ने अवसरको रुपमा समेत लिनु पर्दछ । यदि यो कुरामा सहमत हुनुहुन्छ भने काठमाण्डौबाट करिब डेढ घण्टाको दूरिमा रहेको चित्लाङ तपाईका लागि एउटा उत्कृष्ट गन्तव्य स्थल बन्न सक्छ । चित्लाङमा पर्यटन विकासमा प्रसस्तै सम्भावनाहरु छन् । तर उचित पूर्वाधारको उचित विकास नहँदा यसबाट अपेक्षित लाभ लिन सकिएको छैन । त्यसैले स्थानिय वासिन्दाले शुरु गरेको यो कामलाई गाउँ विकास समितिले समेत विशेष कार्यक्रम वनाएर सहयोग गर्ने योजना वनाईरहेको छ । 

पशुपतिमा छिल्लिएका साधु

पशुपतिक्षेत्र काठमाण्डौं

यहि पशुपतिनाथको मन्दिर परिसर हो जहाँ भ्यालेन्टाइन डे मा प्रेमलाप गरेको जघन्य आरोपमा थुप्रै प्रमिहरुलाई समातेर जरिवाना तिराइएको थियो । अनि कतिलाई लाठ्ठि चार्ज गर्दै भगाइएको थियो । तर शिवरात्रीका दिन पशुपतिनाथको मन्दिर परिसर गाँजामय बनेको छ । खुलमखुल्ला कानुनले प्रतिवन्धित गरेको लागुऔषध बिक्क्री वितरण भइरहेको छ । अझ गजवको कुरा त त्यहि आसपास बर्दिधारी प्रहरीहरु हातमा डण्डा लिएर घुमिरहेका छन् । उनीहरुको सामुन्ने गाँजा बिक्क्री भइरहेको छ । युवाहरु गाँजा तानिरहेका छन् तर यसमा उनीहरुको कुनै प्रतिकिर्या  छैन ।

जय शम्भो………ए पार्वती इधर देखो …, 
सेताम्मे फुलेका जटाधारी लामा लामा केश र दाह्री अनि जीउ भरि खरानी दलेका साधुले बाटामा हिड्दै गरेका युवतिलाई यस्तै शब्दले बोलाउँदै थिए । शिवरात्रीमा दर्शन गर्न र घुम्ने उदेश्यले पशुपति पुगेका युवतिहरु छिल्लिएका साधुका यस्ता सम्बोधनले लाजले राता काला हुदै हिडिरहेका थिए । तर पनि नसामा लठ्ठिएका साधुहरुका यस्ता हरकत रोकिएनन् । शिवरात्रीको अघिल्लो दिन टेलिभिजनका लागि केहि दृष्य छायंकन गर्ने उदेश्यका साथ क्यामरापस्रन साथी संजय खनालका साथ करिव दुई घण्टा म पशुपतिमा थिए । त्यहि समय गाँजामा लठ्ठिएका साधुहरुका यस्तै वाहियात हरकत गरिरहेका थिए । तीर्थालु बटुवा उनीहरुका यी सबै हरकत सुने नसुनेझै गरि हिडिरहन्थे ।

म कुख्यात अपराधि !

ति ट्रफिकले मेरो बाइकको अगाडी र पछाडी मज्जाले घुरेर हेरे मानौ उनी पहिलो पटक काठमाण्डौको सडकमा एउटा अजिवको बस्तु देखिरहेका छन् । जसले उपत्यकाको ट्राफिक संम्यन्त्रमा एउटा ठूलो दूर्घटनाको संकेत गरेको छ । र म त्यो दूर्घटना गराउने कुख्यात पात्र बनेको छु ।

                                                                      फिर्र..... फिर्र ………विहान अफिस टाइम बाटोमा ट्राफिकको चाप निकै छ । त्यसैले आफनै सुरमा बाइक दौडाउँदै म अफिस जाँदैछु । लाजिम्पाट ओरालोमा ट्राफिक प्रहरीले सिठ्ठि फुकेर रोकिन संकेत गरे । कलेजबाट अफिसको यो यात्रामा मैले कुनै दूर्घटना गराएको थिइन । न त कारवाहीको भागेदार बन्ने गरी ट्राफिक नियमको बर्खिलाप गएको थिए । तर पनि ती प्रहरीले सिठ्ठि फुके मैले उनको संकेतलाई सहर्ष स्वीकार गरे र बाइकलाई किनारा लगाए । विगतमा झै ती प्रहरीले पनि लाइसेन्स र कागज पत्र खोज्लान भनेर मैले पस्रबाट ती कागजात निकाल्ने तयारी गरे । ट्राफिकले मसँग कागजात भए नभएको सोधे मैले सबै काजग भएको बताए । तर पनि उनले मलाई जान संकेत गरेनन् । उल्टै मलाई ति ट्राफिक तपाईलाई त कारवाही गर्नु पर्ने भयो नि भन्दै कड्किन पो थाले । म छक्क परे । मैले ती ट्राफिकलाई सोधे हैन मैले के गल्ति गरेर मलाई कारबाही गर्ने भन्नु भाको हैन ए बाबा लाइसेन्स र कागज पत्र बोकेर हिड्दा कारवाहीमा परिने प्रचलन कहिले देखि आएछ म सोच्दै थिए । तर ति ट्राफिकले मेरो मोटर साइकलमा राखिएको नम्वर प्लेट यातयात नियमावलि अनुसार नभएकोले मलाई कारवाहि  गर्नुको  व्यहोरा खुलाए ।

पुरानो बाइकले हैरान भएर मैले करिव ६ महिना अगाडी नयाँ बाइक किनेको थिए । बाइक निकालेर नम्वर प्लेट लेख्न जादाँ पेन्टरले चलन चल्तिमा रहेको मोडलमा मेरो बाइकका लागि पनि प्लेट बनाइदियो । त्यो प्लेट बनाएको मैले साँढे तीन सय रुपैयाँ तिरे । आज अचानक त्यो प्लेट अबैध ठहरिएछ ।

ति ट्रफिकले मेरो बाइकको अगाडी र पछाडी मज्जाले घुरेर हेरे मानौ उनी पहिलो पटक काठमाण्डौको सडकमा एउटा अजिवको बस्तु देखिरहेका छन् । जसले उपत्यकाको ट्राफिक संम्यन्त्रमा एउटा ठूलो दूर्घटनाको संकेत गरेको छ । र म त्यो दूर्घटना गराउने कुख्यात पात्र बनेको छु । उनी भन्दै गए तपाईको बाइकको नम्बर प्लेट टल्किन्छ बुझ्नै सकिदैन दूर्घटना गराएर भाग्यो भने समात्न समस्या हुन्छ ।

मैले प्रयोग गरेको नम्वर प्लेट कम्प्युराइज्ड सिस्टमबाट बनेको थियो । सम्भवतः पारदर्शी सिसामा लेखिएको भएर होला सिधै लाइट पर्दा यो टल्कन्छ । भंगेरे टाउके अक्षरमा राखिएको मेरो बाइकको नम्बर प्लेट टाढै बाट मज्जाले बुमुन सकिन्छ । त्यो पनि बुझिएन रे । हैन दुनियाले पचाउने कुरा पो गर्नु पर्छ ।

मैले उनलाई कहिले देखि यो नियमा शुरु भएको भनेर सोधे । तीन चार दिन भयो भन्दै उनले त जरिवाना भराउने रसिद पो निकाले । एक त मलाई यसको बारेमा केहि पनि जानकारी छैन । अनि अर्काे कुरा यो सडकमा गुड्ने मेरो बाइकमा मात्रै यस्तो नम्वर प्लेट राखिएको त हैन नि । अरुले पनि यस्तै प्लेट राखेर गाडी कुदाइ रहेका छन् । अनि मैले चै किन जरिवाना तिर्ने ती ट्राफिकसँग झण्डै ५ मिनेट जति चर्का चर्कि नै पर् यो । अन्तमा नम्वर प्लेट परिवर्तन गर्ने सर्तमा कथित्  कुख्यात म र मेरो काथित कुख्यात मोटर साइकल ति कानुनका पालक ट्राफिकको पाजाबाट मुक्त भयौ ।

अफिस जान हतारिदै हिडेको मान्छे म बेफवा्कमा टेन्सनमा आए । लाजिम्पाटको माछापुच्छ्रे बैक छेवैमा एउटा आर्ट सेन्टर थियो । त्यसमा नम्वर प्लेट परिवर्तनका लागि गएको । फेरी त्याहा पनि टेन्सन । आर्ट सेन्टरको मान्छे यति व्यस्त कि उसलाई मेरो कुरा सुन्न कुनै फुस्रदै थिएन । आफैले औजार खोजेर नम्वर प्लेट बनाउन दिए । दुइसय पचास लाग्छ । फुस्रद छैन पर्शी आउनु । आर्ट सेन्टरकी सहयोगीले एउटा विल थमाइदिइन् र भनिन ट्राफिकले किचकिच गरे यहि विल देखाउनु होला ।

काठमाण्डौमा सार्वजनिक सावारी साधनको यात्रा सहज छैन । अझ त्यसमाथि मिडियमा काम गर्ने मान्छे । अलि बढि नै व्यस्त होइन्छ । त्यसैले पाँच बर्ष देखि मैले मोटर साइकल प्रयोग गर्दै आइरहको छु । घण्टौ लाइनमा बसेर तेल हाल्नु राजश्व बुझाउन पहिला खाजश्व खुवाउनु कहिले दुइवटा हेल्मेटको व्यवस्था गर्नु कहिले कालो भाइजर हटाउनु अनि अव नयाँ बखेडा नम्वर प्लेट आतंक । मोटर साइकल चालकले विगत केहि वर्ष देखि यस्तै सास्ति खेप्दै आएका छन् । र म पनि यी मध्ये केहि समस्याबाट पिडित हुँ र छु । मैले चढेको मोटर साइकलले राज्यलाई बर्ष बर्षमा राजश्व तिर्छ । मेरो दैनिक कामलाई सहज बनाइदिएको छ । तर पनि किन किन आजकाल मलाई मोटरसाइकल चढेर जघन्य अपराध गरेको बोध भइरहेको छ । अव मोटरसाइकल बेचेर साइकल चढौकि भन्ने सोच्दै छु तर के थाहा भोलि फेरी साइकल चढ्नेले पनि यस्तै सास्ति खेप्नु पर् यो भने यदि त्यसो भयो भने मेरा दुइ खुट्टे साधन त मसँगै छन् । यसमा त यी नियमहरु लागु हुदैनन होला नि !